ค้อนน้ำ หรือที่เรียกว่าไฮโดรลิคช็อก (hydraulic shock) คือ ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในระบบท่อเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงการไหลหรือความเร็วของน้ำอย่างกะทันหัน สามารถนำไปสู่การสร้างคลื่นแรงดันที่เคลื่อนที่ผ่านระบบท่อ ทำให้เกิดผลเสียหายได้
สาเหตุการเกิดค้อนน้ำ
1. การเปลี่ยนแปลงความเร็วของน้ำ
เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงความเร็วของน้ำในท่ออย่างรวดเร็ว เช่น การปิดวาล์วอย่างฉับพลัน หรือการหยุดหรือเริ่มต้นการทำงานของปั๊มน้ำ น้ำจะไม่สามารถหยุดหรือเริ่มไหลได้ทันที น้ำที่ไหลจะสะสมพลังงานจลน์ ซึ่งจะถูกแปลงเป็นพลังงานความดัน ทำให้เกิด คลื่นแรงดัน (pressure wave) ที่วิ่งไปตามท่อในทิศทางที่ตรงข้ามกับการไหล
2. การสร้างคลื่นความดัน
การเปลี่ยนแปลงความเร็วของน้ำทำให้เกิดการสะสมพลังงานในรูปของแรงดัน ซึ่งสามารถส่งผลให้แรงดันในท่อเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว พลังงานนี้จะกระจายไปตามท่อและทำให้เกิดแรงกระแทกหรือการสั่นสะเทือนในท่อ ซึ่งทำให้เกิดเสียงดัง (ที่เรียกว่า “เสียงค้อนน้ำ”) และอาจเกิดความเสียหายต่อท่อหรืออุปกรณ์ในระบบ
3. การสะท้อนและการสอดแทรกของคลื่น
คลื่นแรงดันที่เกิดขึ้นสามารถสะท้อนกลับจากจุดที่มีการหยุดน้ำอย่างฉับพลัน และถ้าหากการสะท้อนของคลื่นแรงดันเกิดขึ้นหลายๆ ครั้ง อาจทำให้คลื่นเหล่านี้ทับซ้อนกันหรือสะสมกัน ส่งผลให้ การเกิดน้ำกระแทก รุนแรงขึ้น โดยอาจทำให้แรงดันสูงเกินกว่าที่ระบบท่อจะรับได้
ผลที่ตามมาของ Water Hammer
แรงดันสะสม: หากการสะสมของแรงดันเกิดขึ้นบ่อยครั้งหรือแรงดันที่สูงเกินไปอาจทำให้ท่อหรือข้อต่อภายในระบบเกิดการแตกหักหรือรั่วไหลได้
การระเบิดหรือการรั่วไหลของท่อ: เมื่อแรงดันในท่อเกินขีดจำกัด ท่ออาจเกิดการระเบิดหรือรั่วไหล ซึ่งทำให้ระบบทำงานผิดปกติหรือหยุดทำงาน
การเสียหายของอุปกรณ์: การเกิดแรงดันที่สูงเกินไปยังสามารถทำให้เกิดความเสียหายแก่เครื่องมือวัด เช่น Pressure Gauge หรือ Flow Meters ที่ติดตั้งในระบบ
เสียงและการสั่นสะเทือน: เสียงที่เกิดจากการกระแทกของน้ำสามารถสร้างความรำคาญได้ และการสั่นสะเทือนที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของแรงดันอาจทำให้เกิดความเสียหายต่อโครงสร้างของท่อหรือการติดตั้ง
เพื่อป้องกันการเกิด Water Hammer สามารถทำได้หลายวิธี รวมถึงการติดตั้งอุปกรณ์ควบคุมไฟกระชาก เช่น ถังป้องกันไฟกระชาก ห้องอากาศ หรือวาล์วระบายไฟกระชาก นอกจากนี้ การออกแบบและขนาดของท่อ วาล์ว และปั๊มที่เหมาะสม รวมถึงการใช้วิธีควบคุมการไหลแบบค่อยเป็นค่อยไป สามารถช่วยลดการเกิดและความรุนแรงได้
รับชมสินค้า : @YHTCH
